Een stukje persoonlijke ervaring, om te illustreren hoe jeugdtrauma door misbruik, mishandeling of gepest worden kan ontstaan. Maar ook hoe het kan helen in een therapeutische setting.
Heel lang geleden, zo rond mijn achtste levensjaar, deed ik aan wedstrijdzwemmen. Iedere maandag-avond hadden we les in het zwembad vlak bij ons huis, met de creatieve naam: ‘De Grondslag’.
In de groep zat Daan, een boom van een kerel die ook nog eens veel ouder was dan de rest van de groep. Daan was apart, hij was stoer, brutaal en zette zich altijd in het middelpunt van de belangstelling. Met zijn voorkomen en zijn gedrag dwong hij ‘respect’ af bij ons allemaal. Maar zo respectvol was zijn gedrag niet.
Eén van de manieren waarop Daan respect afdwong, was door een ‘mascotte’ te kiezen uit de groep, de zwakste, en deze te gebruiken om zijn stoerheid te bevestigen. Dit deed hij door hem na de les, in een wekelijks ritueel, in de kleedkamer als een soort speelobject te gebruiken en hem ten overstaan de anderen te vernederen.
Deze mascotte was ik.
Vandaag, tijdens het derde blok Heart & Sexuality, kwam ik na 45 jaar weer in contact met Daan. Of beter gezegd, met de woede die dat destijds bij mij opriep, maar waarvan ik mij toen heb moeten afsplitsen. Het was te onveilig, er was geen hulp, Daan was te sterk en ik ging in die tijd gebukt onder veel verlegenheid en schaamte. Hierdoor durfde ik het aan niemand te vertellen en was daarmee een ‘makkelijke prooi’ voor Daan.
Ook al heb ik die ervaringen altijd bewust in mijn geheugen gehad, ik was er sterk van gedissocieerd. Als ik eraan dacht kon ik de beelden zien maar verder had deze herinnering geen enkele inhoud. Ik weet nog dat ik het beleefde als in een waas. Net zoals je in films weleens ziet, waarin geluiden verstommen, alles een blur wordt en lijkt te vertragen. Er waren geen affectieve gevoelens en geen zintuiglijke gevoelens. Dit bedoel ik met afsplitsen en dissociëren. De ‘normale’ reactie op dit soort ervaringen zou een gevoel van boosheid, chaos of wanhoop moeten zijn, met de bjibehorende emoties. Ik weet nog dat ik NIETS voelde, als een dier dat zich gelaten laat villen in de slachtbank zonder zich te kunnen verzetten.
Maar de woede en wanhoop waren er wel degelijk. Door het afsplitsen zijn ze verstopt geraakt in de diepere laten van mijn ziel. Maar niet alleen dat, ook de kwetsbare onschuld van de kleine jongen van acht jaar oud is daarmee verstopt geraakt onder de geïnternaliseerde woede. Diep verstopt, is het een eigen leven blijven leiden wat zich uitte in innerlijke kritiek, angst in sociale situatie, zelfveroordeling over mijn lichaam. om maar niet te spreken over vage klachten als hitte aanvallen met eczeem, hoge bloeddruk, en het onvermogen om te kunnen relaxen.
Tijdens de training vandaag, werden we uitgenodigd om als een 8-10 jarige te gaan dansen met alle speelsheid en autonomie die daar bij hoort. Vervolgens, ging dit over in een zogenaamde kundalini beweging, waarbij je je hele lichaam laat schudden en trillen op de muziek. Alles in mijn lichaam schudde lekker mee, behalve mijn buik. Die was keihard geworden. Met mijn aandacht ernaartoe nodigde ik mijn buik uit om te ontspannen en mee te doen.
En toen was ie daar, de diep verborgen woede kwam vrij in de vorm van een donkere slang, die als een monster werd gewekt uit zijn winterslaap. Een beangstigende ervaring, ware het niet dat ik door mijn bewustzijn en kennis wist dat dit onderdrukte woede moest zijn. En toen kwam al snel de associatie met deze herinnering terug. Als bijvangst ook zijn naam weer omhoog, die naam die ik lang geleden was vergeten.
Toen kon ik doen waar ik mijn cliënten ook altijd voor uitnodig; Zie het als een manifestatie van de geest en zie dat het ooit onderdrukt is geraakt uit lijfsbehoud. Dat er eigenlijk een hele mooie intentie aan vast kleeft. Het was toen te onveilig, en de onschuld van de kleine jongen van die tijd kon alleen maar beschermd worden door de woede te onderdrukken en er van af te splitsen. Met andere woorden, het onderdrukken hielp mij om de situatie te kunnen overleven.
Door dit tijdens het dansen te realiseren, begon er verzachting in mijn buik te komen. In een volgende oefening, met hulp van een ‘liefdevolle ideale ouder’ nodigde dit de energie van de woede uit om naar buiten te komen. Hoe uitte zich dit? Mijn hele lichaam begon te bruisen en te tintelen, en er gingen schokken door mijn lijf terwijl ik intern de energie van de woede door mijn systeem voelde stromen. Een heftige maar ook helende ontlading, ondersteund door de liefdevolle aanwezigheid van een mannelijke groepsgenoot.
In die ontlading, die precies binnen de grenzen van mijn veerkracht bleef, ontwaakte ook de onschuld weer van de kleine jongen van acht jaar oud. Die jongen die ooit had geleerd dat bepaalde typen mannen niet te vertrouwen zijn, kon hier eindelijk in ontspannen, en dus ook in helen. De gedissocieerde herinnering was weer benaderbaar in al zijn facetten.
En Daan?
Ik weet niet zoveel van hem, behalve dat het bij hem thuis niet zo fijn was. Daan was slachtoffer van huiselijk geweld en dit uitte zich in grensoverschrijdend gedrag, zoals naar mij. Maar ook naar zichzelf. Twee jaar na deze periode is hij verongelukt doordat hij zich met zijn brommer, volgegoten met drank, te pletter heeft gereden tegen een boom. Ik hoop dat hij rust heeft kunnen vinden in zijn lijden.
